Samen genieten van de permanente zoektocht
De pay-off van basisschool De Masten past goed bij de kracht van unitonderwijs: Oefenplaats voor het leven | gewoon waar mogelijk, speciaal waar mogelijk. Directeur Anita van Heusden vertelt met veel energie over haar vertrouwen in haar collega’s en de ideeënstroom waar zij uit put.
Kennismaking met school
De Masten is onderdeel van Kindcentrum Meerlaer in Rosmalen. De school is zeven jaar geleden gestart met unitonderwijs. Drie jaar later kwam Anita en werkte verder met dit concept. “Leerlingen werken groepsoverstijgend en krijgen passend onderwijs van mensen met allerlei talenten. Leerkrachten, ondersteuners, specialisten en ook mensen van buiten. Wat bij ons hoog in het vaandel staat is meer onderwijskwaliteit en minder werkdruk. Inmiddels zijn er meer leerlingen, dus kijken we weer naar onze rollen, het didactische handelen en onze doelen. Vanuit ons Slimfit concept doen we geen concessies op de basis: ieder uniek kind centraal. Dus hebben wij gekozen voor een duurzame inzet van de NPO gelden door ons unitonderwijs te versterken.”
Kracht van unitonderwijs
Soms hebben kinderen letterlijk én figuurlijk ruimte nodig om nieuwe dingen te leren. Al doende ervaren ze zelf wat er allemaal bij komt kijken, iets onder knie krijgen. De organisatie van een unit kent twee opties: leerkracht gestuurd leren en leerling gestuurd leren, waarbij vorm en groepsgrootte steeds variëren. Anita: “Je wil eigenlijk steeds kijken naar de ontwikkelbehoefte van kinderen en daarbij aansluiten. Leerkrachten kijken wat ze het kind kunnen bieden en wat er nodig is. Per kind verschilt dit qua ambitie, interesse en leervraag. De een wil vertrouwen en ruimte voor zichzelf, de ander juist een strakke aansturing plus nog tal van variaties hierop. De kunst is om slim en passend gebruik te maken van de ruimtes, materialen en elkaar. En als je dat eenmaal samen in de vingers hebt, dan is dat geweldig. Daar wordt iedereen sterker van.”
Typisch samen-traject
De Masten heeft nu als groeiende school een uitdaging. Op minder vierkante meters voor meer kinderen het onderwijs zo vormgeven dat het blijft passen bij onze visie. Anita: “Ik wil als school niet vastzitten aan methodes, maar steeds kijken naar wat er nodig is. Dat vraagt aandacht en soms een stap terug; echt zien waar we staan. Ik vond het een mooi moment om hier iemand bij te zoeken. Iemand die goed kan spiegelen wie wij zijn als school en wat onze mogelijkheden zijn. Dus zijn we met Edupos aan de gang gegaan met unitonderwijs binnen onze situatie. We maken een nieuw raamwerk waar we steeds naar terug kunnen keren. Werken met Hanneke als extern expert is dan heel prettig; echt fijn om dit traject samen te doen.”
Extra leerruimte
Zoals gezegd is de groeiende school een uitdaging. Anita denkt in mogelijkheden, dus ontstond al gauw een concept voor buitenonderwijs. De plek en het plein lenen zich uitstekend voor avontuurlijk leren. Anita vertelt enthousiast: “Het nog te bouwen buitenpaviljoen is onze kers op de taart. Een creëer- en leerplek voor het hele seizoen, die aansluit op onze visie én het unitonderwijs. Tot die tijd gaan we dingen aanscherpen, vooral in groep 1-2-3. Ook zoek ik contact met PABO studenten van de minor ‘Outdoor learning’. Met hun kunnen wij dit buitenonderwijs vormgeven, bijvoorbeeld ook gymles op de zandverstuiving hier om de hoek. Omdat wij geen eigen gymzaal hebben, doen we dit in een gymzaal een stuk verderop. Kijk, wij hebben echt veel talent in huis en toch hoeven en moeten wij niet alles zelf doen en bedenken. Het is juist tof om met anderen ideeën te ontwikkelen en elkaar te versterken. Van mij vraagt dit om te denken vanuit vaardigheden en nieuwe invalshoeken.”
Diverse leerkrachtrollen
Een andere uitdaging is de vaardigheid van het al dan niet werken met een methode en het zelf ontwikkelen van bronmateriaal. Dit is gemakkelijker voor leerkrachten die de leerlijnen al beheersen. Anita legt uit: “Als je net voor de klas staat, vraagt dat veel inspanning en tijdsinvestering. Je moet de kinderen alles aanbieden en tegelijk overzicht hebben. Vanuit onze visie willen we niets liever dan écht aansluiten bij de ontwikkelbehoefte van kinderen. Het ideale maatwerk of de ultieme oplossing ligt misschien wel in het midden. Ik zie graag dat leerkrachten hun creatieve hersens gebruiken, want die werken optimaal. En soms is het gewoon fijn als er iets concreets ligt. Binnen unitonderwijs kies je: wat ontwerp ik zelf en waar kies ik een methode met bronnenmateriaal voor. We zoeken hardop of we de goede dingen doen en of dit efficiënt gebeurt. De rol van leerkracht wordt op die manier ook die van ontwerper, ontwikkelaar en administrateur.”
Geduldig tewerk gaan
Het is een proces in wording. Unitonderwijs vraagt veel voorbereidingstijd en om voldoende ontwikkeltijd. “Volgend jaar willen wij binnen de leerdomeinen gaan kijken naar leerlijnen, opbouw en lesvoorbereiding”, vertelt Anita. “Anders gezegd: goed en op tijd weten welke leerlingen in de begripsfase zitten en welke leerlingen al door kunnen naar het volgende. Om dit als team goed neer te zetten zijn er straks tien werksessies op woensdag- en vrijdagmiddag. Dan werken we aan rekenen of geïntegreerd onderwijs, dus wereldoriëntatie-taal-begrijpend lezen.” Ontwikkeltijd is ook puzzelen. Zeker als je lesroosters, aantal jaaruren en werkdagen van collega’s moet combineren. Anita ziet ontwikkelen ook niet als een eenjarig traject. “We zijn hier wel even mee bezig. Samen met de IB-er zoom ik in op de stappen die we zetten. Door het accent te leggen op dingen die ertoe doen, bouw je een sterk team en zet je mensen in hun kracht.”
Weten waar je naar op weg bent
Net als dat kinderen binnen unitonderwijs op hun eigen tempo kunnen groeien, zo is het ook goed wanneer collega’s weten wat voor hun haalbaar en passend is. Anita: “Wij zien door ons traject met Hanneke de stip op de horizon, alleen de weg ernaar toe is nog niet bekend. Het begin van een schooljaar is altijd anders dan het eind. Het is mooi om hier samen voor te gaan en te delen wat je van elkaar of van school nodig hebt.” Dat het trager loopt dan bedacht neemt Anita voor lief. Ze gelooft in een helder vertrekpunt en kleine stappen maken. “Unitonderwijs vraagt wendbaarheid – steeds opnieuw je leeromgeving organiseren met het ideaalbeeld goed voor ogen. Mijn tip is om als team te genieten van de permanente zoektocht. Wees hierin een voorbeeld voor elkaar. En kom je er zelf niet uit, neem dan een expert in de arm. Dat werkt verfrissend voor iedereen!”
Meer weten over De Masten? Kijk dan op de website en neem gerust contact op.
Na ieders welverdiende zomervakantie vervolgen we deze serie met een blog over blok 3: de onderwijsinhoud.