Home / Blog / Blog 5 | Hoe organiseer ik mijn unitonderwijs?

Blog 5 | Hoe organiseer ik mijn unitonderwijs?

Posted on

De magie van stamgroepen en het geheim van een goede planning

Een goede organisatie van unitonderwijs valt of staat met bewuste keuzes maken. Dat klinkt voor de hand liggend. Goed weten wat je wil en jouw vorm neerzetten is een belangrijke en uitdagende stap voor leerkrachten. Werk je met stamgroepen of basisgroepen of heb je een combinatie voor ogen? En zie je hoeveel ruimte voor inbreng van kinderen daarbij past? Welke vorm je ook kiest, een passende planning is cruciaal. Hoeveel instructiemomenten wil je geven? En deel je die in op basis van toetsresultaten of laat je kinderen zelf hun momenten kiezen? In dit blog lees je allerlei tips over het organiseren van jouw unieke unitonderwijs.

Kijk goed wat bij je past
Spoiler! Er is geen blauwdruk voor het samenstellen van stamgroepen. Sommige scholen laten de samenstelling afhangen van het leerlingaantal per leerjaar. Dan ben je altijd flexibel; een organische werkwijze zonder continuïteit. Ieder jaar is de samenstelling weer anders en je moet samen wel steeds het wiel uitvinden. Dit kan leiden tot onnodige werkdruk én voor onrust onder teamleden, ouders en kinderen. Hoewel… die laatste groep is vaak wel wendbaar! Ga je liever voor meer continuïteit? Kies dan een vaste verdeling van de units en stamgroepen in leerjaren of leeftijden. Dit kan een onderbouw unit zijn met stamgroepen van leerjaar 1-2-3 of leeftijd 4-7 jaar, een middenbouw unit met stamgroepen van leerjaar 4-5-6 of leeftijd 8- 10 jaar en een bovenbouw unit met stamgroepen van leerjaar 7-8 of leeftijd 10-13 jaar. Wil je echt aansluiten bij kinderen? Dan kies je units en stamgroepen op basis van ontwikkelbehoefte, waarbij je de WHY en de onderwijskundige visie goed meeweegt. Kinderen kunnen dan tijdens een schooljaar doorstromen naar een andere unit, omdat dit past bij wat zij nodig hebben. Zo zie je … unitonderwijs is maatwerk met vele mogelijkheden. Een ideale stamgroep samenstellen is vooral doen wat het beste past bij school en bij jou. Bespreek dit goed samen, kies met overtuiging en plezier en het zal merkbaar zijn!

Indelingen en instructies
Vanuit een goede verdeling van de units kun je aan de slag met de samenstelling: welke leerjaren in welke stamgroep? De meeste scholen met unitonderwijs kiezen voor heterogene stamgroepen, dus alle leerjaren door elkaar. Dit is ook de kracht van unitonderwijs, omdat jong en oud van en met elkaar leren. Je kunt dan ook gemakkelijker instructies op niveaus geven die leerjaar overstijgend zijn.

Voor een goede indeling is het ook weer belangrijk goed de ‘WHY’ en ‘HOW’ mee te wegen; weten wat je wil aanbieden in jouw zogenoemde stamgroep-momenten. Gaat het om elkaar ontmoeten en samen de dag doornemen en afsluiten? Dan kun je prima alle leeftijden door elkaar heen zetten. Kies je de stamgroep ook voor instructiemomenten, kijk dan goed naar de ontwikkelbehoefte.

Jong en oud hebben wat aan elkaar
In de praktijk ontstaan vaak vraagtekens rondom stamgroep met de leerjaren 1-2-3. Dan horen we dat het leeftijdsverschil van deze kinderen zo groot is en ook hun onderwijsbehoefte. Is dat eigenlijk wel zo? Een stamgroep 1-2-3 biedt een prachtige verbinding tussen groep 2 en 3. De overgang naar het leren kan dan kleiner worden. Juist in groep 3 kun je binnen deze stamgroep spelenderwijs aan de slag. De aangeleerde zelfstandigheid bij kleuters groeit dan door. Want waarom zouden groep 3 leerlingen na de zomervakantie ineens aan een bureau moeten zitten en oefeningen in boekjes maken? Jonge kinderen kunnen prima spelenderwijs met taal en rekenen aan de slag. En op een goed moment ga je vanzelf over van spelenderwijs oefenen naar formeler leren. De kinderen maken leesmeters, wat goed kan met thematisch aanbod. En ze gaan met spelmateriaal het rekenen tot 10 en 20 automatiseren. Kortom, een stamgroep 1-2-3 biedt kansen! Jonge en oudere kinderen kunnen veel aan elkaar hebben, mits jij dit als leerkracht ziet en er iets moois mee doet.

Spelenderwijs leren lezen in groep 3
Spelenderwijs leren lezen in groep 3

Van unitplan naar creatieve realisatie
Is er een unit-indeling en zijn de stamgroepen geformeerd, dan kun je overgaan naar een dag- en weekplanning. Het is belangrijk om stamgroep- en unitmomenten af te wisselen. Wat doe je precies in de stamgroep en wat doe je liever in de unit? Zorg dat de planning niet té strak in elkaar zit met vast geplande dagelijkse instructies voor taal en rekenen. Een unitplan kan zó leidend worden dat er geen rek is voor spontane activiteiten. Of je hebt of ervaart geen ruimte meer om goed te kijken naar wat kinderen nodig hebben. Creëer deze ruimte door vakken samen te voegen. Of bied activiteiten of doelen thematisch aan, waardoor er verschillende werkblokken ontstaan. De ochtend is dan voor instructies taal en rekenen en de middag voor beleving en verdieping binnen het meer thematische aanbod. Creativiteit is een onmisbaar ingrediënt voor je authentieke vakmanschap!

Leerlijn rekenmethodiek MATH
Kinderen kunnen zelf aangeven in welk level zij zitten. Hiermee vergroot je het eigenaarschap en betrokkenheid van kinderen in hun eigen leerproces.

Instructies op maat die ruimte bieden
Een goede vraag om jezelf te blijven stellen is: hoeveel instructie hebben kinderen eigenlijk nodig? Is dat dagelijks en zo ja, hoeveel tijd dan? Hoe zet je instructies handig in? Zoals gezegd, naast inhoud gaat het om ruimte en flexibiliteit. Die kun je ook creëren door kinderen zelf in te laten schrijven voor instructie. Hierdoor creëer je gelijke kansen voor kinderen en wordt wekelijks de instructiebehoefte bepaald. Op de foto zie je een rekenleerlijn hangen uit het programma MATH van EXOVA. Deze week staat ‘Meten’ centraal. De kinderen kijken aan welke doelen ze willen werken en op welk niveau. Met deze selectie kun je een instructieplanning op maat maken. Je ziet welke kinderen willen deelnemen, waardoor er minder herhaling aan niveaugroepen nodig is. Tijdens het rekenuur zien kinderen hoe laat ze aan de beurt zijn. Ze gaan zelf naar de rekeninstructie plek. Zelfstandig werken gebeurt dan ergens anders. Tip: zorg ervoor dat het instructiemoment ook écht een instructie is. Daar komen de kinderen voor en het helpt jou om zuinig en zorgvuldig om te gaan met je tijd.

 

In een volgend blog kun je lezen over wie de instructie geeft!

Bij instructies op maat kan het een uitdaging zijn om kinderen een passend doel te laten kiezen in de zone van de naaste ontwikkeling. Ook is het hierbij wel belangrijk om bij rekenen 1F/1S als uitstroomniveau te behalen. Wil jij kinderen meer eigenaarschap geven, maar vind je het spannend of de einddoelen wel worden behaald? Neem dan contact met ons op, want samen zorgen wij voor meer kindgericht onderwijs mét een goede basis om kinderen goed te laten uitstromen op het niveau dat bij hun past!  

Top